Balaenoptera musculus (subp. brevicauda) (Ichihara, 1966)

วาฬสีน้ำเงินเล็กชนิดที่พบได้แถบทะเลเขตร้อนเป็นชนิดย่อยของวาฬสีน้ำเงิน (Blue Whale) ที่ได้ชื่อว่าเป็นสัตว์ใหญ่ที่สุดในโลก (30-34 เมตร) นอกจากความต่างที่ขนาดจะเล็กกว่าวาฬสีน้ำเงินปกติแล้ว สีผิวหนังจะมีความเข้ม (เทา-ฟ้าเข้ม) มากกว่า หางสั้นกว่า ส่วนหัวขนาดใหญ่และลำตัวเพรียวกว่ามาก (รวมๆ แล้วดูคล้ายทรงลูกอ๊อด ลูกกบ) จึงอาจสับสนกับวาฬฟินหรือวาฬไซ ในประเทศไทยพบทางฝั่งอันดามัน ได้ชื่อว่าเป็นวาฬรักสงบ

• อาหาร : กินเฉพาะเคย (Krill) แพลงก์ตอน หากินน้ำลึก
• ว่ายน้ำ : ปานกลาง
• กระโดด : ปานกลาง

• ทั่วโลก : จากที่เคยเสี่ยงสูญพันธุ์ ปัจจุบันวาฬสีน้ำเงินทุกสายพันธุ์ได้รับการปกป้องและมีจำนวนถือว่าอยู่ในเกณฑ์น่าพอใจ แต่ยังคงต้องเฝ้าระวัง (วาฬสีน้ำเงินขนาดเล็กมีจำนวนมากกว่าวาฬสีน้ำเงินปกติ) ภัยคุกคามมาจากมลภาวะและเครื่องมือประมง

Balaenoptera physalus (Linnaeus,1758)

เป็นวาฬที่มีขนาดใหญ่รองลงมาจากวาฬสีน้ำเงิน จึงถือได้ว่าเป็นสัตว์ที่ใหญ่เป็นอันดับสองของโลก แต่รูปร่างผอมเพรียวและมีความว่องไวปราดเปรียว (มีผู้เปรียบเทียบว่าเหมือนสุนัข Greyhound) ลักษณะเด่นพิเศษคือสีของกรรไกรล่างไม่เหมือนกัน ด้านซ้ายมีสีเข้มเกือบดำ ส่วนด้านขวาสีจางกว่าเกือบเป็นสีเทา

• อาหาร : เป็นวาฬบาลีนที่กินอาหารหลากหลายที่สุด ทั้งชนิดและขนาด มีตั้งแต่เคย(Krill) กุ้งปู ไปจนถึงหมึกและปลาขนาดเล็ก
• ว่ายน้ำ : เร็ว
• กระโดด : ปานกลาง

• ทั่วโลก : เคยเป็นวาฬขนาดใหญ่ที่เหลือรอดจากยุคล่าวาฬดั้งเดิมมากที่สุดด้วยความเร็วและนิสัยชอบอยู่ทะเลเปิด แต่พอต้นศตวรรษที่ 20 มีบันทึกว่าถูกล่าเกือบล้านตัวเพราะเครื่องมือล่าสมัยใหม่ที่พัฒนาให้ไล่ล่าได้สะดวกรวดเร็ว ปัจจุบันได้รับการปกป้องและเพิ่มจำนวนขึ้นอยู่ในเกณฑ์ควรเฝ้าระวัง
• ในไทย : เคยพบซากโครงกระดูกวาฬฟินมีอายุเก่าแก่เกือบ 1,000 ปี ใกล้กรุงเทพฯ [คลิกอ่านเพิ่มเติม บทความ]

Megaptera novaeangliae (Borowski, 1781)

ครีบข้างที่ยาวมากเป็นเอกลักษณ์สำคัญ เป็นวาฬที่อยู่ได้ทั่วทุกน่านน้ำ และมีการย้ายถิ่นโดยหากินในเขตหนาว ออกลูกในเขตร้อน ได้ชื่อว่าเป็น “วาฬนักร้อง” และมีระบบการสื่อสารด้วยเสียงที่มีเอกลักษณ์และซับซ้อนที่สุดซึ่งยังเป็นความลึกลับในโลกของนักวิจัยวาฬอยู่จนทุกวันนี้ เป็นวาฬขนาดใหญ่ที่มีพลังและกิจกรรมล้นเหลือ มีทั้งการกระโดด ยกหาง ตีหาง ถือเป็นขวัญใจของนักดูวาฬทั่วโลก

• อาหาร : ปลาและแพลงก์ตอน
• ว่ายน้ำ : ช้า - ช้ามาก
• กระโดด : บ่อยมาก

• ทั่วโลก : ได้รับการปกป้องและมีจำนวนมากพอสมควรทั่วโลกในปัจจุบัน และมักได้รับการดูแลอย่างดีเนื่องจากเป็นวาฬที่นักชมวาฬชื่นชอบ ภัยคุกคามมาจากมลภาวะทางทะเลและเครื่องมือประมง

Balaenoptera edeni (Anderson, 1879)

จุดเด่นชัดเจนบ่งบอกสายพันธุ์และสังเกตได้ง่ายคือมีแนวสามสันบนหัว ตำแหน่งครีบหลังค่อนไปทางท้ายลำตัว และครีบข้างเล็ก มักอาศัยประจำถิ่นและอยู่บริเวณชายฝั่ง เป็นวาฬชนิดที่มีรายงานการพบบ่อยที่สุดในปัจจุบันโดยเฉพาะบริเวณอ่าวไทย จนได้รับการขนานนามเป็นสัตว์ประจำถิ่นของอ่าวไทย ไม่ชอบรวมฝูง แต่อาจมีบางครั้งที่พบมากถึง 10-20 ตัว ชื่อวาฬชนิดนี้ออกเสียงแตกต่างกันไปตามท้องถิ่น ต่างประเทศมักออกเสียงว่า <บรู-ดุส หรือ บรูดส์>

• อาหาร : หากินตัวเดียวหรือเป็นคู่ ทั้งน้ำลึกและตื้น กินปลาเล็กที่รวมฝูง เช่น ปลากะตัก ปลาอกกะแร้ ปลาอีโกย (ปลาหลังเขียวชนิดหนึ่ง) และยังพบกินเคย (Krill) ขนาดใหญ่ และวาฬบรูด้าในบริเวณอ่าวตัว ก. จะมีลักษณะการกินที่มีเอกลักษณ์พิเศษ คือชอบขึ้นอ้าปากกินอาหาร โดยจะเปิดปากค้างไว้ หรือเปิด-ปิด ปาก 3-7 ครั้งติด ๆ กัน ก่อนจะจมตัวลงไป
• ว่ายน้ำ : เร็วปานกลาง
• กระโดด : ปานกลาง

• ทั่วโลก : ถือว่ามีจำนวนในระดับปลอดภัย แต่มีบันทึกว่าในอ่าวเม็กซิโกมีจำนวนน้อยกว่าที่ควร (ต่ำกว่า 50 ตัว) อยู่ในภาวะเฝ้าระวัง
• ในไทย :
  
  
  ได้รับการประกาศขึ้นทะเบียนเป็นสัตว์สงวน ปัจจุบันมีรายงานการพบทั้งอ่าวไทยและอันดามันอย่างสม่ำเสมอตลอดทั้งปี โดยเฉพาะช่วงเดือน เมษายน ถึง กันยายน และโดยเฉพาะในอ่าวตัว ก.

Balaenoptera omurai (Wada, Oishi, and Yamada, 2003)

เหมือนบรูด้าราวกับพี่น้อง สามารถแยกแยะจากบรูด้าได้ง่ายด้วยการดูสันบนหัวที่โอมูระมีเพียงเส้นเดียว (บรูด้ามี 3 สัน) และยังมีลักษณะคล้ายวาฬฟินราวกับคู่แฝด แต่มีขนาดเล็กกว่ามาก บางคนจึงเรียกว่าวาฬฟินแคระ (ซึ่งที่จริงแล้วไม่ใช่ เป็นคนละชนิด) และมีความความแตกต่างจากฟินที่ชัดเจนคือสีที่ขากรรไกรล่างแตกต่างกัน และจำนวนร่องใต้คางที่โอมูระมีมากกว่า เป็นวาฬที่พบเฉพาะในเขตร้อน

• อาหาร : ฝูงปลาเล็ก กุ้งปู และเคย (Krill) หากินน้ำลึก
• ว่ายน้ำ : ปานกลางค่อนข้างเร็ว
• กระโดด : ไม่สามารถระบุได้

• ทั่วโลก : เป็นวาฬชนิดที่ทั่วโลกยังมีความรู้น้อย เนื่องจากชอบอยู่น้ำลึกและยังพบน้อยจึงมีข้อมูลต่างๆ ไม่เพียงพอ รวมทั้งไม่ทราบจำนวนที่แท้จริง
• ในไทย : พบวาฬโอมูระขณะมีชีวิตน้อยมาก แต่พบซากเกยตื้นเกือบทุกปี

Balaenoptera acutorostrata (Lacepede, 1804)

เป็นหนึ่งในชนิดย่อยของวาฬบาลีนขนาดเล็กสุด (Minke แบ่งย่อยออกเป็น 3 ประเภทตามขนาดและแหล่งที่อยู่ ได้แก่ Northern, Dwarf และ Arctic แต่ละชนิดมีลายลำตัวและลายครีบข้างที่ต่างกันด้วย) รูปร่างยาวเพรียวแบบเดียวกับฟินและบรูด้า แต่มีจุดสังเกตเด่นที่ลายครีบข้างเป็นแถบสีขาวขนาดใหญ่คาดกลางครีบอย่างชัดเจน (แต่มิงกี้ในมหาสมุทรแปซิฟิคแถบสีนี้จะออกเทาจางๆ ไม่เป็นสีขาวชัดเจนแบบมิงกี้ในมหาสมุทรแอตแลนติก) แม้ได้ชื่อว่าเป็นวาฬขนาดเล็กสุดแต่ก็ไม่เสมอไป บางทีก็ใหญ่เท่าๆ กับวาฬบรูด้าได้เหมือนกัน

• อาหาร : เคย (Krill)
• ว่ายน้ำ : เร็ว
• กระโดด : น้อย

• ทั่วโลก : กลุ่มวาฬมิงกี้ทั้งหมดได้ชื่อว่าเป็นวาฬบาลีนที่มีจำนวนมากที่สุดในปัจจุบัน แต่ก็ยังคงถูกล่าจากบางประเทศ เช่น นอรเวย์ ญี่ปุ่น จึงยังคงน่าเป็นห่วงในด้านจำนวนประชากร รวมทั้งเป็นวาฬชนิดที่หากินได้ทั้งกลางทะเลลึกและชายฝั่ง ซึ่งพวกหลังนี้จะได้รับผลกระทบจากมลภาวะและการประมงได้ง่าย

Physeter macrocephalus (Linnaeus, 1758)

เป็นวาฬชนิดมีฟันที่มีขนาดใหญ่ที่สุด มีเอกลักษณ์ที่หัวสี่เหลี่ยมและรูหายใจเยื้องไปทางด้านซ้ายของหัว ส่วนของหัวที่มีขนาดใหญ่พิเศษบรรจุไขมันจำนวนมหาศาล ฟันมีเฉพาะที่ขากรรไกรล่าง ผิวหนังหนาสีน้ำตาล-เทาและมีรอยยับย่นขรุขระ สามารถพ่นของเหลวคล้ายหมึกใส่ศัตรูได้เพื่อหลบหนี และที่จริงแล้วเสียงของวาฬหัวทุยมีระดับความดังกว่าเสียงวาฬสีน้ำเงิน แต่เวลาที่ส่งเสียงออกมาสั้นมาก ดำน้ำได้ลึกมากถึงระดับ 2,000 ม. เป็นวาฬที่เป็นต้นแบบของเรือดำน้ำรุ่นแรกๆ ของโลก

• อาหาร : อาหารหลักคือหมึกน้ำลึกขนาดใหญ่ หากินน้ำลึก
• ว่ายน้ำ : ช้า
• กระโดด : ปานกลาง

• ทั่วโลก : ในอดีตถูกตามล่ามากที่สุดจากประโยชน์ของทุกส่วนในร่างกาย ปัจจุบันได้รับการปกป้อง แม้ยังคงมีการแอบล่าในบางพื้นที่ แต่ก็จัดว่ามีจำนวนอยู่ในขั้นน่าพอใจ อันตรายส่วนใหญ่มาจากเครื่องมือประมงและการชนกับเรือ

Orcinus orca (Linnaeus, 1758)

วาฬที่คนทุกเพศทุกวัยรู้จักกันดีในชื่อ “ออร์กา” มักถูกเรียกขานว่า “หมาป่าแห่งท้องทะเล” ด้วยพฤติกรรมการรวมกลุ่มและล่าเป็นฝูง แต่ถึงแม้จะมีชื่อเช่นนี้แต่วาฬเพชฌฆาตในธรรมชาติไม่มีประวัติทำร้ายคน มีเอกลักษณ์ที่สีขาวดำตัดกันชัดเจนของลำตัวและครีบหลังตั้งตรงสูงตระหง่าน มีถิ่นอาศัยแพร่กระจายทั่วโลก

• อาหาร : ปลาและสัตว์ขนาดใหญ่ เช่น แมวน้ำ นกเพนกวิน หรือนกทะเล รวมทั้งลูกวาฬหรือโลมาทุกชนิด
• ว่ายน้ำ : เร็วมาก
• กระโดด : บ่อย

• ทั่วโลก : แม้มีมากจนถือว่าจำนวนประชากรอยู่ในระดับไม่อันตราย และได้ชื่อว่าเป็น “ที่รัก” ของคนทั่วโลก แต่ออร์กาต้องประสบชะตากรรมแปลกกว่าวาฬชนิดอื่น เพราะนอกจากต้องเผชิญกับมลภาวะและอันตรายจากเครื่องมือประมงแล้ว ยังถูกล่า “จับเป็น” เพื่อนำไปขายให้สวนน้ำต่างๆ ด้วย

Ziphius cavirostris (G.Cuvier, 1823)

เป็นวาฬในกลุ่มฟันเขี้ยวที่พบได้บ่อยที่สุด ผิวหนังมีสีหลากหลายตั้งแต่เทาเข้มไปจนถึงน้ำตาลแดง ส่วนบริเวณหัวและท้องมีสีขาว มีรอยสีเข้มรอบดวงตา พบได้ในเกือบทุกน่านน้ำ ทั้งแบบอยู่ตัวเดียวหรือกลุ่มเล็ก มีโอกาสพบยากในธรรมชาติ มักจะเห็นเมื่อพากันมาเกยตื้น เพราะเป็นวาฬหากินในน้ำลึก และมักหลีกเลี่ยงเรือ ได้ชื่อว่าเป็นวาฬที่ดำน้ำได้นานและลึกที่สุด(ลึกกว่าวาฬหัวทุยที่เคยเชื่อกันว่าดำได้ลึกที่สุด)

• อาหาร : ชอบกินหมึก แต่ก็กินปลาด้วย กินโดยวิธีดูดอาหาร (Suction Feeder)
• ว่ายน้ำ : ปานกลาง
• กระโดด : น้อย

• ทั่วโลก : จำนวนประชากรนับว่าน่าเป็นห่วงและยังพบถูกล่าที่ญี่ปุ่น อินโดนีเซีย และไต้หวัน ถูกสังเกตว่าอ่อนแอต่อเสียงรบกวนได้ง่าย เคยมีการเกยตื้นขนาดใหญ่ที่ Bahamas สัมพันธ์กับการซ้อมรบใต้น้ำในขณะนั้น เป็นชนิดที่พบเกยตื้นบ่อยที่สุดในหมู่วาฬฟันเขี้ยว

Pseudorca crassidens (Owen, 1846)

เป็นวาฬในกลุ่มสีดำสนิททั้งตัวขนาดกลางค่อนข้างเล็ก ชอบอยู่รวมฝูงและมีขนาดหลากหลายตั้งแต่ 10-100 ตัว ว่ายน้ำได้รวดเร็ว มีพฤติกรรมดุร้าย ตื่นตัว พลังสูง มักอยู่รวมฝูงกับโลมาปากขวดและโลมาชนิดอื่น แต่บางครั้งก็ล่าโลมาชนิดนั้นหรือลูกวาฬตัวเล็กๆ เป็นอาหาร อาศัยในน้ำลึกทั้งในเขตร้อนและเขตอบอุ่น

• อาหาร : ปลาและหมึก รวมทั้งลูกวาฬหรือโลมาทุกชนิด
• ว่ายน้ำ : เร็ว-เร็วมาก
• กระโดด : ไม่สามารถระบุได้

• ทั่วโลก : ถูกล่าบ้าง ตายเพราะเครื่องมือประมงบ้าง (การมีพฤติกรรมชอบไปลากปลาจากเครื่องมือประมงทำให้มีปัญหาทั้งจากเครื่องมือเอง และกับชาวประมง) เคยมีกรณีญี่ปุ่นตั้งใจให้ชาวประมงฆ่าเพราะให้เหตุผลว่าเป็นปัญหากับการประมงปลาหางเหลือง (900 ตัว ระหว่างปี ค.ศ.1965-1980) และการมีนิสัยกินเหยื่อขนาดใหญ่ทำให้น่าจะมีปัญหาสุขภาพระยะยาวเนื่องจากสารพิษสะสมในเหยื่อ
• ในไทย : 27 มิถุนายน พ.ศ. 2551 พบเกยตื้นมากที่สุดในไทยพร้อมกัน 30 ตัวที่เกาะราชาใหญ่ จ.ภูเก็ต แต่ช่วยชีวิตออกไปได้ เสียชีวิตเพียงตัวเดียว

Mesoplodon ginkgodens (Nishiwaki and Kamiya,1958)

เป็นวาฬกลุ่มฟันเขี้ยวที่พบเฉพาะน่านน้ำเขตร้อน ลักษณะลำตัวอ้วนกลมตัน ผิวสีเทา-น้ำเงินเข้มและมีจุดขาวใต้ท้อง ชื่อเรียกได้มาจากลักษณะฟันของตัวผู้ที่มีเอกลักษณ์พิเศษคือดูคล้ายใบกิงโกะของญี่ปุ่น(ใบแปะก๊วย) เป็นวาฬที่เรายังรู้จักน้อยมาก เพราะเป็นวาฬหากินน้ำลึก ไม่เข้าใกล้ฝั่ง ขี้อาย การโผล่พ้นน้ำก็น้อยมาก

• อาหาร : หมึก และปลา กินโดยวิธีดูดอาหาร (Suction Feeder)
• ว่ายน้ำ : ยังไม่มีข้อมูล
• กระโดด : ไม่สามารถระบุได้

• ทั่วโลก : จำนวนประชากรปัจจุบันไม่สามารถคาดคะเนได้เพราะยังสำรวจพบน้อยมาก อดีตเคยเป็นวาฬที่ถูกล่า ปัจจุบันก็ยังมีการแอบล่าที่ญี่ปุ่นและไต้หวัน และมักพบตายด้วยเครื่องมือประมง เคยมีการเกยตื้นตายเป็นกลุ่มที่เชื่อว่ามาจากปัญหาเสียงรบกวนหรือโซนาร์

Globicephala macrorhynchus (Gray,1846)

เป็นวาฬชนิดหัวกลมมนและมีสีดำสนิททั้งตัวขนาดกลาง ฐานครีบหลังมีขนาดใหญ่กว่าวาฬเพชฌฆาตดำ และมีลักษณะครีบโค้งเว้ามากกว่า ได้ชื่อว่าเป็น “สัตว์สังคม” เพราะมักพบรวมกับกลุ่มกับโลมาปากขวด โลมาริซโซ และวาฬหัวทุย ชอบหากินกลางคืน การรวมฝูงมีตั้งแต่ 15-50 ตัว ไปจนถึง 100 ตัว

• อาหาร : หมึกและปลา
• ว่ายน้ำ : เร็ว
• กระโดด : น้อย

• ทั่วโลก : ยังพบได้ทั่วไป เชื่อว่ายังมีจำนวนอยู่มาก แต่ยังคงมีการแอบล่าที่ญี่ปุ่น อินโดนีเซีย ศรีลังกา และแถบคาริบเบียน
• ในไทย :
  
  29-30 พฤษภาคม พ.ศ.2561 กรณีวาฬนำร่องป่วยมาเกยตื้นและเสียชีวิตที่จังหวัดสงขลา หลังผ่าซากพบถุงพลาสติกจำนวนมากอัดแน่นในระบบทางเดินอาหารเป็นข่าวโด่งดังไปทั่วโลก [คลิกอ่านเพิ่มเติม ข่าว] [คลิก “เราจะไม่ลืม”]

Feresa attenuata (Gray, 1874)

เป็นวาฬในกลุ่มสีดำสนิททั้งตัวขนาดเล็ก ตัวตันแน่น หัวกลมมน ที่ริมฝีปากมีรอยขาวเป็นวง ชอบอยู่รวมฝูงประมาณ 15-50 ตัว (ถ้ารวมกลุ่มใหญ่กว่านี้มักจะเป็นวาฬเพชฌฆาตดำ) มีความสัมพันธ์ในฝูงที่เหนียวแน่นมาก ว่ากันว่าสมควรได้รับฉายา “นักฆ่า (killer)” มากกว่าออร์กา เพราะดุร้ายกว่าเมื่อเผชิญหน้ามนุษย์หรือวาฬด้วยกัน พบได้ทั่วไปในน่านน้ำเขตร้อน

• อาหาร : หมึกและปลา
• ว่ายน้ำ : ช้า (ว่ายเร็วเฉพาะตอนไล่ล่า)
• กระโดด : น้อย

• ทั่วโลก : จัดว่าเป็นวาฬที่หายาก ยังพบน้อยรู้น้อย แต่ถูกล่าบ้างทั้งเพื่อกินและใช้เป็นเหยื่อ และตายด้วยเครื่องมือประมงบ้าง ดังนั้นการตายแม้จะเป็นจำนวนไม่มากก็มีผลกระทบที่จะเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์
• ในไทย :
  
  17 มีนาคม พ.ศ.2556 พบได้รับบาดเจ็บจากการติดอวนเข้ามาเกยตื้น 2 ตัว ที่ จ.ตราด หลายฝ่ายระดมกันช่วยชีวิต แต่ไม่สำเร็จ เสียชีวิตหลังจากพยายามอนุบาลรักษาได้ 20 วันและ 40 วัน ตามลำดับ คลิกอ่านเพิ่มเติม วาฬไทยไดอารี่ [22 มี.ค. 56] [21 เม.ย. 56]

Mesoplodon densirostris (Blainville, 1817)

เป็นวาฬกลุ่มฟันเขี้ยวขนาดกลางที่รูปร่างคล้ายโลมา สีลำตัวส่วนใหญ่เป็นน้ำตาล หรือสีฟ้าเทา และท้องด้านล่างสีเทาอ่อน ที่ปากและฟันมีเอกลักษณ์พิเศษ โดยครึ่งหลังของขากรรไกรล่างจะยกสูงเป็นสัน และในเพศผู้จะมีฟันขนาดใหญ่ 1 คู่ เอียงไปข้างหน้า แต่ฟันเหล่านี้ไม่เหมาะสำหรับกัดหรือเคี้ยว มักอาศัยอยู่ที่ความลึกระดับ 200-1,000 เมตร พบได้ทั้งกลุ่มเล็กๆ และใหญ่ (2-4 ไปจนถึง 10-12) เวลาขึ้นสู่ผิวน้ำจะทำอย่างค่อยๆ น้ำจะกระจายนิดเดียว

• อาหาร : หมึกและปลา กินโดยวิธีดูดอาหาร (Suction Feeder)
• ว่ายน้ำ : ยังไม่มีข้อมูล
• กระโดด : น้อย

• ทั่วโลก : จำนวนประชากรปัจจุบันไม่สามารถคาดคะเนได้ ปัจจุบันถูกล่าบ้างแต่ไม่ใช่เป้าหมาย การตายมักเกิดจากกินเศษขยะในทะเล ติดอวน และเสียงรบกวน โซนาร์ เคยมีการเกยตื้นขนาดใหญ่ที่ Bahamas สัมพันธ์กับการซ้อมรบใต้น้ำในขณะนั้น

Kogia breviceps (Blainville, 1838)

ญาติผู้น้องที่มีหัวลักษณะเป็นเหลี่ยมคล้ายวาฬหัวทุยและมีรูหายใจที่เยื้องไปทางซ้ายคล้ายกัน แต่ขนาดและรูปร่างเล็กกว่าแบบคนละขั้ว เพราะอยู่ในกลุ่มวาฬขนาดเล็กสุดจนคนมักนึกว่าเป็นฉลามจากลักษณะด้านข้างของหัวที่มีลายคล้ายแผ่นปิดเหงือกและขากรรไกรล่างที่เล็กแคบคล้ายฉลาม รวมทั้งมีฟันที่แหลมคมเหมือนเขี้ยว ที่ยื่นออกมาเฉพาะขากรรไกรล่างเท่านั้น พบได้ทั้งเดี่ยวและกลุ่มขนาดเล็ก มักพบวันแดดจ้า ชอบลอยตัวนิ่งๆ เหนือน้ำเป็นฝูง เมื่อตกใจอาจพ่นของเหลวสีน้ำตาลแดงออกมาได้เช่นกัน คนมักสับสนกับวาฬหัวทุยแคระ จุดสังเกตให้ดูที่ครีบหลัง ของวาฬหัวทุยเล็กจะมีขนาดเล็กกว่าและลักษณะครีบกลมมนกว่า

• อาหาร : ปลาหมึก กุ้ง ปู ปลาขนาดเล็ก
• ว่ายน้ำ : ช้า-ปานกลาง
• กระโดด : น้อย

• ทั่วโลก : ไม่เคยเป็นเป้าหมายการล่า แต่มีอันตรายจากเครื่องมือประมงบ้าง เคยพบที่มาเกยตื้นตายเพราะถุงพลาสติก ปัจจุบันถึงจะยังมีจำนวนมาก แต่การเกยตื้นขนาดใหญ่บ่อยครั้งทั้งที่ฟลอริดาและแอฟริกาใต้ ทำให้ต้องเฝ้าระวังและเร่งรัดหาสาเหตุว่ามีอะไรผิดปกติในน้ำ

Kogia sima (Owen, 1866)

คู่แฝดของวาฬหัวทุยเล็ก แต่มีขนาดเล็กกว่าและมีครีบหลังที่ใหญ่และเป็นทรงสามเหลี่ยมมากกว่า บางครั้งพบฟันแหลมคมยื่นออกมาทั้งด้านบนและล่าง มักอยู่โดดเดี่ยวหรือฝูงเล็กๆ (10 ตัว) เมื่อตกใจหรือหนีอาจพ่นของเหลวสีน้ำตาลแดงออกมาแบบเดียวกับหมึก

• อาหาร : ปลาหมึก กุ้ง ปู ปลาขนาดเล็ก
• ว่ายน้ำ : ช้า
• กระโดด : น้อย

• ทั่วโลก : มีจำนวนมากแต่มีรายงานการเกยตื้นใหญ่บ่อยครั้งในปัจจุบัน ทำให้ควรศึกษาสาเหตุและสภาวะน้ำในแต่ละแหล่ง ไม่เคยเป็นเป้าหมายการล่า แต่มีอันตรายจากเครื่องมือประมงบ้าง เพราะเป็นวาฬที่ชอบเข้าใกล้ชายฝั่ง(ต่างจากวาฬหัวทุยเล็กที่ชอบอยู่น้ำลึกเท่านั้น)เคยพบมาเกยตื้นตายเพราะถุงพลาสติก

Peponocephala electra (Gray, 1846)

คนมักเข้าใจผิดกับวาฬเพชฌฆาตเล็ก (Pygmy Killer Whale) ให้สังเกตที่หัวซึ่งแม้จะกลมมนเหมือนกัน แต่มีความลาดมากกว่าและปากจะแหลมกว่า มีวงดำรอบริมฝีปาก สีผิวเทาเข้มกว่าหรือเกือบดำทั้งตัว และรูปร่างเพรียวกว่า มีลายสีเทาจางจัดขนาดใหญ่กว่าตัดกับผิวสีดำ มักรวมฝูงกลุ่มใหญ่ มีความคล่องตัวและว่ายได้โดยน้ำแทบไม่กระเพื่อมเมื่อต้องหลบหลีกภัย

• อาหาร : หมึกและปลา
• ว่ายน้ำ : เร็ว
• กระโดด : ปานกลาง

• ทั่วโลก : ที่เกาะ Solomon เคยมีประเพณีล่าวาฬชนิดนี้เพื่อเอาฟันมาเป็นสินสอด ปัจจุบันประเพณีนี้ยกเลิกไปแล้ว และเคยมีการสำรวจประชากรบางพื้นที่พบว่ามีจำนวนเพิ่มขึ้นพอสมควร แต่ก็เป็นหนึ่งในวาฬที่เรายังมีความรู้น้อย จะพบก็ต่อเมื่อเกยตื้นเท่านั้น